Sinds de negen vrouwen die Bart De Pauw beschuldigen van grensoverschrijdend gedrag hun identiteit hebben bekendgemaakt, verschijnen er op sociale media onder nieuwsartikels over de zaak enorm veel commentaren die de ervaringen van de slachtoffers in twijfel trekken. Ik hoopte dat mensen sinds #MeToo wel beter wisten, maar blijkbaar was dat ijdele hoop.
Mijn bedoeling met dit opiniestuk is niet om het proces te voeren rond Bart De Pauw, maar wel om de kritiek op slachtoffers aan te kaarten. Wanneer vrouwen naar buiten komen met een ervaring van grensoverschrijdend gedrag, is de eerste reactie bij veel mensen blijkbaar nog steeds: ‘Heb je het niet fout opgevat?’ Alsof deze vrouwen fragiele en onzekere wezens zijn die door de minste opmerking beledigd zijn. Nochtans is het in deze wereld waarin we als vrouwen nog veel te vaak te maken krijgen met dubbele standaarden, discriminatie en zelfs geweld, juist moedig om onrecht tegen te gaan en grensoverschrijdend gedrag aan te kaarten. En grensoverschrijdend gedrag kan ook in de vorm van sms’jes voorkomen, ja, hoewel velen op sociale media aangeven dat ze het daar in deze bepaalde zaak oneens mee zijn (zonder de exacte feiten in deze zaak zelfs te kennen). Wanneer een persoon een grens aangeeft en die grens niet gerespecteerd wordt of wanneer het gedrag gewoonweg niet door de beugel kan, is dit grensoverschrijdend. Dat veel mensen deze vrouwen nu bestempelen als overdrijvers, is naar mijn mening onacceptabel. Iedereen heeft een grens die niemand anders voor je kan bepalen. De grens van iemand anders bekritiseren en in twijfel trekken, doe je niet. Punt.
“Dat veel mensen deze vrouwen nu bestempelen als overdrijvers, is naar mijn mening onacceptabel. Iedereen heeft een grens die niemand anders voor je kan bepalen.”
Ik zie daarnaast ook veel steunbetuigingen verschijnen voor Bart De Pauw. Hij zou volgens sommigen al genoeg gestraft zijn door hoe dit in de media is gekomen en door de stopzetting van de samenwerking met VRT. Wat betreft de straf, laat ik het over aan de rechtbank om daarover een oordeel te vellen. Wat ik echter niet vind kunnen, is dat mensen iemand die beschuldigd wordt van stalking, zomaar gaan verdedigen en daarmee de slachtoffers nog meer pijn bezorgen. Sommigen oordelen zelfs dat hij het wel niet slecht bedoeld zal hebben. Maakt het eigenlijk wel uit of iemand die iets fout deed – vooral als dat ook nog meermaals gebeurde – het nu slecht bedoelde of niet? Uiteindelijk tellen de daden volgens mij. Een persoon bewonderen bijvoorbeeld is geen goede reden om die persoon ook te verdedigen. Het kan slachtoffers het gevoel geven dat hun stem of gevoel er niet toe doet terwijl we als samenleving de tegenovergestelde boodschap zouden moeten geven.
Ik wil er ook nog eens de nadruk op leggen dat het in deze bepaalde zaak gaat om de getuigenissen van niet één, maar negen vrouwen. Negen vrouwen bij wie de grens is overschreden. Negen vrouwen die totaal geen reden hebben om een valse getuigenis af te leggen en er zeker geen voordeel uithalen door in deze omstandigheden in de media te komen. Negen vrouwen die volgens wat ik lees, enkel excuses willen en erkenning dat zij onheus zijn behandeld. Dat lijkt me niet veel gevraagd? En toch krijgen zij zo veel kritiek.
“Het kan slachtoffers het gevoel geven dat hun stem of gevoel er niet toe doet terwijl we als samenleving de tegenovergestelde boodschap zouden moeten geven.”
In de reacties op sociale media – zowel door mannen als vrouwen voor de duidelijkheid – vragen mensen zich af waarom enkele van de vrouwen pas veel jaren later hun beklag doen en niet op het moment zelf hebben ingegrepen en klacht indienden. Sommigen beweren zelfs dat de vrouwen er nu munt uit willen slaan of dat ze toen maar al te graag dankzij Bart De Pauw hogerop wilden komen. Maar wie zegt dat ze toen al niet aan de alarmbel hebben getrokken, maar dat ze geen gehoor kregen? Of misschien waren ze toen bang voor de gevolgen voor hun carrière? Wanneer het gaat om een situatie waarin iemand een hogere functie heeft en daardoor meer macht – niet alleen in deze zaak, maar in het algemeen – is het denk ik helemaal niet zo simpel. Wanneer slachtoffers op het moment zelf niets zeggen uit angst voor hun job, maakt dat hen nog geen bedriegers zoals wel eens wordt beweerd.
Het zou dan ook begrijpelijk zijn mochten de slachtoffers in de zaak De Pauw bang geweest zijn om hun job te verliezen of minder kansen te krijgen indien ze op dat moment klacht indienden. Het is logisch dat je wil vermijden om dubbel het slachtoffer te worden, zeker wanneer je zelf helemaal niets fout hebt gedaan. Intussen zijn de tijden gelukkig alweer veranderd en is er al meer ruimte – onder meer door #MeToo – om geloofd te worden, maar we staan nog lang niet ver genoeg. Het is goed dat de vrouwen in deze zaak elkaar gevonden hebben, zo staan ze sterker. Een groep is tenslotte al minder makkelijk te negeren dan één enkele vrouw jammer genoeg nog te vaak wel is.
“Het is logisch dat je wil vermijden om dubbel het slachtoffer te worden, zeker wanneer je zelf helemaal niets fout hebt gedaan.”
Wat je leest in reacties op sociale media is misschien niet volledig representatief voor hoe de maatschappij in het algemeen denkt (en gelukkig maar), maar de commentaren kunnen absoluut kwetsend zijn naar slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag. Het wordt tijd dat er niet meer aan victim blaming wordt gedaan. Dit is een belangrijk element om te tonen dat grensoverschrijdend gedrag echt niet kan en om slachtoffers de zekerheid te geven dat hun getuigenis niet in twijfel zal worden getrokken wanneer ze de moed vinden om verdere stappen te ondernemen om het gedrag tegen te gaan, of dat nu op het moment zelf is of twintig jaar later.
Ik hoopte voor 2021 – en zeker na dat coronajaar waarin we allemaal met hetzelfde probleem te maken kregen – op wat meer begrip voor de situatie van anderen. Spijtig genoeg heb ik daar tot nu toe nog niet veel van gezien. Laten we daar met z’n allen verandering in brengen zodat we op dat vlak zeker niet teruggaan naar ‘het oude normaal’.
Lees ook deze blogposts over vrouwenrechten:
- Hoe de weg naar gelijkheid in onze samenleving wordt tegengehouden
- Wereldwijd zijn vooral vrouwen en meisjes slachtoffer van de pandemie: hoe komt dat?
- Menstruatie zou geen taboe mogen zijn
Volg mij op Facebook en Instagram om updates te krijgen van mijn blog!