Op 8 maart is het Internationale Vrouwendag. Dit jaar is het wereldwijde thema ‘Choose To Challenge’ omdat er van uitdaging, verandering zou komen. We kunnen er met andere woorden allemaal voor kiezen om genderongelijkheid aan te kaarten en zo gelijkheid te bekomen. Dit lijkt voor de hand liggend, en dat zou het ook moeten zijn, maar in de realiteit wordt genderongelijkheid nog te vaak niet als een probleem gezien.
Om te beginnen is er geen enkel land ter wereld waar vrouwen dezelfde kansen krijgen als mannen. Geen enkel land. Dat er bij ons in de westerse wereld geen probleem zou zijn, is dus onzin. Genderongelijkheid uit zich op veel manieren waaronder de loonkloof, maar ook in het nog alomtegenwoordig gebrek aan respect voor vrouwen. Die opmerking over haar kledij die te schaars zou zijn, haar make-up die te opvallend zou zijn, haar vormen die “niet vrouwelijk genoeg” of net “te vrouwelijk” zouden zijn, over haar rijvaardigheden die niet goed zouden zijn omdat “vrouwen niet kunnen rijden”, over haar carrière die ze waarschijnlijk niet zonder hulp van een man heeft gemaakt, over haar toon die té bazig zou zijn terwijl een man die op dezelfde manier praat simpelweg ‘een leider’ wordt genoemd… Die blik die haar aankijkt alsof ze slechts een stuk vlees is. Die avances die ze al had afgewezen maar blijven doorgaan. Die aanraking die ongewenst was.
“Op één dag van het jaar hebben we de zekerheid dat er over dit wereldwijde probleem gesproken wordt. De andere dagen van het jaar worden deze problemen systematisch genegeerd.”
Die opmerking, die blik, die avances en die aanraking kunnen niet door de beugel en toch veroordelen wij dit gedrag als samenleving niet genoeg. “Want een vrouw moet simpelweg ‘nee’ leren zeggen of opkomen voor zichzelf en dan zal er niets gebeuren”. Was het maar waar en werkte het maar op die manier. Er wordt ons als vrouwen het gevoel gegeven dat we te veel ruimte innemen, te aanwezig zijn en moeten gehoorzamen. Alsof we tweederangsburgers zijn en best uitkijken wat we doen. Dat moet veranderen. Dus ja, Internationale Vrouwendag is nog steeds nodig om hier de aandacht op te vestigen. Op één dag van het jaar hebben we dan tenminste de zekerheid dat er over dit wereldwijde probleem gesproken wordt. De andere dagen van het jaar worden deze problemen systematisch genegeerd. Er moet letterlijk iemand het leven verliezen – denk aan Julie Van Espen en Ilse Uyttersprot (en dit zijn slechts de namen die veel in het nieuws zijn geweest, zo veel anderen gaan geruisloos voorbij) – vooraleer iedereen verontwaardigd en boos is. Dat houdt dan enkele dagen of hoogstens weken aan, en dan… Niets. Alsof er niets gebeurd is, gaan we verder en blijven we negeren wat er zich voor onze neus afspeelt. Met hoeveel meer vrouwen moet er nog iets ergs gebeuren vooraleer er écht iets verandert?
Genderongelijkheid is iets waarvan iedereen weet dat het bestaat, maar dat door samenlevingen bewust genegeerd wordt. Want wat zou er toch gebeuren als er gendergelijkheid zou zijn? Welvarendere samenlevingen onder andere… En een betere wereld voor iedereen. Is dat dan niets waar we naar willen streven? Een gelijke samenleving zal er alleszins niet vanzelf komen. Er zijn mensen die zich daar al enorm voor inzetten, maar er is altijd wel iets of iemand die hen probeert tegen te houden: een politieke partij, verouderde wetten, haatzaaiers in de samenleving…
“Zelf mogen beslissen over ons lichaam en hiervoor voldoende vrijheid krijgen van de wet zou logisch moeten zijn, maar om één of andere reden zijn er mensen en partijen die lijken te vinden dat dat niet zo is.”
Hoewel gendergelijkheid begint bij de mentaliteit van iedereen in de samenleving, speelt de politiek zeker ook een belangrijke rol. In mijn ogen moeten er bijvoorbeeld zwaardere straffen gegeven worden voor femicide – ja, er bestaat zelfs een woord voor een moord op een vrouw puur omdat ze vrouw is -, verkrachting en andere gevallen van seksueel geweld of intimidatie. Partijen moeten daarnaast het goede voorbeeld geven. Door de huidige diverse federale regering zijn we zeker op de goede weg. Maar ook in de visie van partijen moeten vrouwenrechten duidelijk naar voren komen. Naar mijn mening zijn de partijen die bijvoorbeeld de versoepeling van de abortuswet nu al een hele tijd proberen tegen te houden, ook schuldig aan het beperken van vrouwenrechten. Dit debat werd tot nu toe in de media trouwens grotendeels gevoerd door mannelijke politici… Zelf mogen beslissen over ons lichaam en hiervoor voldoende vrijheid krijgen van de wet zou logisch moeten zijn, maar om één of andere reden zijn er mensen en partijen die lijken te vinden dat dat niet zo is.
Daarnaast lijken sommige rechtse politici de schuld van geweld tegen vrouwen, bij vrouwen zelf te leggen. Tom Van Grieken van Vlaams Belang bracht onlangs een busje pepperspray mee naar de studio van VTM Nieuws omtrent de beschuldigingen tegen Dries Van Langenhove. Hij zei toen dat dit – overigens illegaal product – in de handtas van iedere vrouw in Vlaanderen zou moeten zitten. Dit geeft de indruk dat het voldoende is om ons als vrouwen beter te kunnen verdedigen. Alsof wij het probleem zijn. Misschien is het een idee om mannen wat meer respect aan te leren zodat we niet angstig over straat hoeven te lopen met een busje pepperspray in de aanslag… Ik denk trouwens niet dat Van Grieken beseft dat hij door het zaaien van verdeeldheid en bepaalde uitspraken net een gebrek aan respect, ook tegenover vrouwen, in de hand werkt en dus mee aan de basis ligt van het probleem.
“Mensen zijn snel om te oordelen over een situatie waar ze zelf niet inzitten. Nochtans heeft iedereen een grens en die bekritiseer je niet en je gaat er al zeker niet over. Zo simpel is het.”
Onlangs werd het ook pijnlijk duidelijk dat victim blaming nog bij veel mensen een eerste reactie is wanneer een vrouw naar buiten komt met een ervaring van intimidatie of grensoverschrijdend gedrag. In de zaak Bart De Pauw werd er ongelooflijk veel haat verspreid over de vrouwen die hem beschuldigen. Sommige mensen vonden dat het “maar sms’jes waren” en zagen het probleem niet. Mensen zijn dus snel om te oordelen over een situatie waar ze zelf niet inzitten. Nochtans heeft iedereen een grens en die bekritiseer je niet en je gaat er al zeker niet over. Zo simpel is het. Is dat zo moeilijk om te begrijpen?
Het zou leuk zijn mochten mensen even snel reageren om onrecht aan te kaarten in plaats van altijd die haatreacties te plaatsen van achter een scherm. Grensoverschrijdend gedrag lok je trouwens nooit zelf uit. Niet door bepaalde kledij of make-up te dragen, niet door alleen in het donker over straat te lopen en ook niet door zelf wat flirterig te zijn. Het gedrag van het slachtoffer heeft er tenslotte niets mee te maken. Het probleem ligt bij mannen met slechte bedoelingen. Zij vinden in alles wat ze zelf maar willen wel een reden die volgens hen goed is om iemands grens te overschrijden. Gewoon het vrouw zijn, kan blijkbaar al een reden zijn. We hoeven ons dus zeker niet aan te passen, het zijn net mannen die respect moeten ontwikkelen. Knoop dat dus goed in je oren mocht je van plan zijn om ook onder dit opiniestuk op Facebook kortzichtige reacties te plaatsen.
“Het aantal mannen dat actief opkomt voor vrouwenrechten en zichzelf feminist durft te noemen, is veel te klein. Het is nochtans nodig dat ook mannen vrouwenrechten verdedigen, want het is moeilijk om echt iets te veranderen wanneer de helft van de wereldbevolking niet mee wil.”
Ik wil met dit opiniestuk trouwens zeker niet de hele populatie mannen viseren. Ik ben er mij goed van bewust dat ook vrouwen vrouwonvriendelijke commentaren geven. Toch blijft de grootste dreiging in realiteit komen van mannen die denken dat ze meer waard zijn en meer mogen omdat ze iets extra aan hun lichaam hebben hangen, al zeker wanneer ze ook een bepaalde macht hebben tegenover een vrouw. Het feit is ook dat het aantal mannen dat actief opkomt voor vrouwenrechten en zichzelf feminist durft te noemen, veel te klein is. Het is nochtans nodig dat ook mannen vrouwenrechten verdedigen, want het is moeilijk om echt iets te veranderen wanneer de helft van de wereldbevolking niet mee wil. Hierin neutraal staan, is dus ook niet voldoende. Dan kies je tenslotte de kant van de onderdrukker. Je privilege gebruiken om anderen de helpen en te steunen in de weg naar gelijkheid, is bij alle vormen van ongelijkheid belangrijk.
Er zijn soms mensen die onder nieuwsartikels omtrent (seksueel) geweld tegen vrouwen reageren: “Ja maar, mannen worden ook verkracht of misbruikt door vrouwen”. Zonder afbreuk te willen doen aan hun traumatische ervaring, is dit hier niet relevant. Dit gebeurt inderdaad en dat is erg. Maar wanneer vrouwen vragen om gerechtigheid, is dat niet het antwoord dat je moet geven. Als vrouw loop je puur door biologie meer risico omdat je als vrouw sneller als zwak of minderwaardig wordt gepercipieerd. Dit is bovendien een probleem van wereldwijde omvang. Uit cijfers van de VN blijkt dat wereldwijd maar liefst 1 op de 3 vrouwen tijdens haar leven lichamelijk en/of seksueel geweld door haar partner of seksueel geweld door een niet-partner ervaart. En dan spreek ik nog niet over de alledaagse zaken die getuigen van genderongelijkheid zoals die opmerking, die blik, die avances of die aanraking. Net zoals het fout is om bij Black Lives Matter te zeggen: “Ja maar, all lives matter“, is het dus ook hier fout om de aandacht van dit immense probleem af te leiden.
“Een groot deel van het probleem is de perceptie die mannen hebben van vrouwen. Te vaak worden we gezien als een lustobject. En als we een mening hebben en die uitspreken, strookt dat vaak niet met het beeld dat mannen van een vrouw hebben en raken ze geïrriteerd.”
Zoals ik al deels heb aangehaald, is een groot deel van het probleem de perceptie die mannen hebben van vrouwen. Te vaak worden we gezien als een lustobject. En als we een mening hebben en die uitspreken, strookt dat vaak niet met het beeld dat mannen van een vrouw hebben en raken ze geïrriteerd. We krijgen ook veel sneller kritiek op ons uiterlijk dan mannen. We moeten er altijd perfect en verzorgd uitzien, mogen geen overtollig haartje of grammetje hebben, mogen niet te veel make-up dragen “want dat is sletterig”, maar ook niet te weinig want we moeten er wel wenselijk uitzien… We mogen niet te bloot of opvallend gekleed zijn “want dan ben je een hoer”, maar ook geen te losse kleding dragen want dan laat je jezelf gaan en ben je niet aantrekkelijk. Wat we al zeker niet mogen doen is praten over menstruatie of andere ‘vrouwendingen’ zoals complexen na een bevalling. Een tampon of maandverband uit onze tas halen wanneer anderen het kunnen zien, is bovendien not done “want dat is vies”… Guess what, wij zijn ook gewoon menselijk en alles wat bij het vrouw zijn kan komen kijken, moet gerespecteerd worden.
De schreeuw om verandering van de helft van de wereldbevolking zou eindelijk gehoord moeten worden. Vrouwen van alle kleuren, leeftijden, maten en vormen, religies, afkomsten, culturen en transvrouwen verdienen dezelfde kansen en rechten als – voornamelijk witte – mannen in deze wereld hebben. Laten we Internationale Vrouwendag gebruiken om het werk en de verwezenlijkingen van vrouwen te erkennen en om te tonen dat het dringend tijd is dat vrouwen het respect krijgen dat ze verdienen. En laten we dat vooral meenemen naar elke andere dag van het jaar. Let’s Choose To Challenge.
*In dit opiniestuk refereer ik naar ‘vrouw’ en ‘man’ op basis van geslacht, niet qua gender. Een man die zich bijvoorbeeld als vrouw identificeert zal ongetwijfeld ook problemen tegenkomen, maar niet volledig dezelfde soort als ik hier aanhaal.
Lees ook deze blogposts
- Slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag worden nog te vaak niet geloofd
- Menstruatie zou geen taboe mogen zijn
- Alweer uitstel voor de versoepeling van de abortuswet
Volg mij op Facebook en Instagram om updates te krijgen van mijn blog!